شفقنا زندگی- در گذشته کتاب‌های زیادی در زمینه تاثیرات فصول در خلق و خو وجود داشت، اما اکنون به شدت گذشته به آن پرداخته نمی‌شود.
اختلال فصلی یا seasonal affective disorder سال هاست شناخته شده است. افرادی که دچار این اختلال هستند خلق شان از یک الگوی فصلی پیروی می کند که معمولا در فصل زمستان تشدید می شود. باید توجه داشت به هر دوره تغییر خلق و خویی، افسردگی فصلی گفته نمی شود. برای این که چنین تغییراتی را اختلال بنامیم باید آنها را طی دو سال مورد بررسی قرار داد، اگر در یک فصل خاص این تغییرات ثابت ماند و حداقل دو هفته هم طول کشید می توان گفت فرد دچار اختلال فصلی شده است به عنوان مثال اگر بهار سال گذشته و پاییز امسال حالت بی حوصلگی و عدم لذت داشته اید نمی توان گفت افسردگی فصلی گرفته اید. در صورتی این حرف صادق است که فرد در دو سال متوالی در فصل زمستان افسرده شود و در بهار حالش بهبود پیدا کند. این اختلال هیچ فرقی با افسردگی معمولی نمی کند.
یکی از عللی که معمولا در افسردگی فصلی آن هم در پاییز و زمستان تاثیر دارد کوتاه شدن روز و طولانی تر شدن شب است. در این دوره معمولا افراد از فعالیت بدنی خود کم می کنند و در قبال آن بیشتر ترجیح می دهند در خانه بمانند و استراحت کنند. این مشکلات در قطب شمال و جنوب که زمستان های طولانی تری دارند گاهی مشکل ساز شده است که با طراحی کلاه های لامپ داری که روی پیشانی قرار می گیرند، آنها فضای جلوی خود را روشن تر می بینند. به این روش نوردرمانی، لایت تراپی یا فتودرمانی گفته می شود که در درمان افسردگی های خفیف تا متوسط موثر است.
در ایران هم می توان توصیه کرد افراد برای جلوگیری از ابتلا به این اختلال می توانند ورزش کنند و با بالا بردن فعالیت بدنی خود را مصون بدارند. باید اعتراف کرد ژنتیک در مبتلا شدن به افسردگی بی تاثیر نیست، اما برای تشخیص آن از معلول به علت می رسیم و نمی توان گفت دقیقا چه عللی باعث به وجود آمدن این نوع اختلال می شود. افسردگی های فصلی می تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد. تنها تفاوتش با آنچه ما به عنوان افسردگی می شناسیم دوره ای بودن آن است و این که علتی برای به وجود آمدن آن وجود نداشته باشد. افرادی که اختلال تیروئید دارند هم مستعد افسردگی هستند، هرچند افسردگی در افرادی که تیروئیدهای کم کار دارند بیشتر دیده شده است. هورمون های تیروئید متابولیسم بدن را در دست دارند و وقتی این هورمون ها پایین بیاید کل بدن دچار رکود شده و افسردگی ظاهر می شود.
افسردگی فصلی گرفته اید اگر...
افسردگی 9 علامت اصلی دارد که دو علامت آن اساس وجود افسردگی است. اگر فردی خلق افسرده، بی علاقگی و بی لذتی را به مدت دو هفته داشت می توان گفت پایه افسردگی را داراست. البته این دو نکته تنها کافی نیست در صورتی گفته می شود فرد افسرده شده که از موارد زیر حداقل سه مورد را داشته باشد:
1 ـ کم خوابی یا پرخوابی
2 ـ کندی، تندی یا سراسیمگی روانی ـ حرکتی(دلشوره داشتن و آرام و قرار نداشتن یا بی حالی)
3 ـ احساس خستگی یا از دست دادن انرژی
4 ـ احساس بی ارزشی یا احساس گناه
5 ـ کاهش قدرت تفکر، تصمیم گیری یا تمرکز
6 ـ تشدید افکار مرگ و فکر به خودکشی(با نقشه یا بدون نقشه)
7 ـ کاهش یا افزایش وزن بیش از 5 درصد
افسردگی فصلی هم مثل افسردگی در دو نوع خفیف و شدید وجود دارد، در صورتی که افسردگی خفیف یا متوسط باشد با رفتاردرمانی برطرف خواهد شد، اما در افسردگی های شدید و اقدام به خودکشی ها باید با دارو درمانی به بیمار کمک کرد.
دکتر افشار امیری / روانپزشک
منبع: جام جم
انتهای پیام
